Agiz kokusundan kurtulmanin yolları…
Herkes hayatinda bir kaç kez agiz kokusundan sikâyetçi olmustur. Tibbi dilde ‘Halitosiz’ diye adlandirilan “agiz kokusu” pek çok farkli nedenden kaynaklanabiliyor. Hos olmayan nefes kokusu sorunu yasayan kisilerde önemli sosyal ve psikolojik sikintilara neden agiz kokusu rahatsizliginin toplumun yüzde 50’sini etkiledigi tahmin ediliyor.
Telefonla yapilan bir ankette ABD’de yasayan erkeklerin yüzde 50’si, kadinlarin yüzde 60’i nefes rahatlatici’ ürünlerden kullandiklarini söylemislerdir. ABD’deki yillik tüketim sadece agiz sulari için 740 milyon dolar civarinda ve nane sekeri veya agiz spreyleri gibi ‘agiz koku dispenserleri’ için de yaklasik 625 milyon dolar para harcaniyor; Almanya’da ise bu rakamlar üçte bir civarinda oldugu tahmin ediliyor.
Agiz kokusunun nedeni ve tedavisi ile ilgili merak ettiginiz her seyi KBB Uzmani Op. Dr. Senol Civelek yanitladi.
Agiz kokusu neden kaynaklanir?
Halitozis dedigimiz agiz kokusu, agizda bulunan bakterilerin hidrojen sülfür içerikli ürünlerinden ortaya çikmaktadir. Iyi agiz hijyenine sahip bireylerde hidrojen sülfür üreten bakteri popülasyonu azinlikta iken kötü agiz hijyenine sahip kimselerde bu tip bakteri sayisi artmaktadir.
Agiz kokusunu tipleri var mi?
Agiz kokusu fizyolojik, patolojik ve psikolojik olmak üzere üç tiptir.
Fizyolojik agiz kokusu nedir?
Açlikta ve beslenme aliskanligina bagli olarak yemeklerden sonra fark edilen agiz kokusudur.
Fizyolojik agiz kokusuna ne yol açar?
Yüksek protein içerikli; kirmizi et, balik, peynir ve süt ürünleri gibi gidalarla bakterilerin etkilesmeleri sonucunda olusur. Ayrica sogan, sarimsak, turp gibi koku veren yiyecekler de agiz kokusuna yol açan sülfür içermelerinden dolayi nefes kokmasina yol açar. Alkol alimi, kahve içimi ve sigara kullanimi da agiz kokusuna yol açmaktadir.
Nasil tedavi edilir?
Fizyolojik agiz kokusu; etkili bir agiz temizligine derhal cevap verebilen tip agiz kokusudur.
Patolojik Agiz kokusu nedir?
Patolojik agiz kokusu kalici bir durumdur. Dis firçalama, agiz çalkalama gibi alisilmis agiz temizleme metotlari ile düzelmez. Kokunun kaynagina inilerek tedavi yapilmali gerekir.
Patolojik agiz kokusuna ne yol açar?
Genellikle agiz-yutak hastaliklari ve çesitli sistemik hastaliklarda ortaya çikar. Yaklasik yüzde 90 agiz kaynaklidir. Agiz kokusu temel olarak agiz boslugunun hijyeni ve dis-diseti saglik durumu ile alakalidir. Kokuya gida artiklari, agiz mukozasindan dökülen hücreler, tükürük ve agizda toplanan lökositlerin artiklari yol açar. Agiz kaynaklilari da çogunlukla diseti hastaliklari, dis çürügü, agizdaki eski dolgu ve kaplamalarin altindaki çürüklerden kaynaklanmaktadir.
Insanin dili agiz kokusuna neden olabilir mi?
Insan dilinin arka tarafi eger tükürük tarafindan tam olarak temizlenemiyorsa, buradaki ufak burusukluklar arasinda da rahatça bakteriler yerlesebilir ve bu da agiz kokusun yol açar. Bu durum çürümüs yumurta kokusu seklinde agiz kokusuna yol açiyor.
Patolojik agiz kokusu baska nedenlerden kaynaklanabilir mi?
Diger agiz kaynakli sebepler kronik bademcik iltihaplari, agiz içinde meydana gelen mantar hastaliklari ve agizda yara yapan hastaliklarin seyrinde de agiz kokusu meydana gelebilir. Agiz kuruluguna sebep olan Tükürük bezi hastaliklari, seker hastaligi, hepatitler, Vitamin eksiklileri, menopoz, duygusal gerilim, ilaçlar azalmis tükürük akimina yol açarak agzin kendi kendini temizleme mekanizmasinin ortadan kalkmasina ve agiz kokusu olusur.
Agiz kokusunu yol açan agiz disi sebepler var mi?
Agiz disi sebeplerin basinda burun ve sinüslerden kaynaklanan agiz kokulari gelir. Burada özellikle burun tikanikligi olan kisilerde agiz solunumundan dolayi agiz kurumasi olmakta bu da oral hijyeni bozup halitozise yol açmaktadir. Sinüzit iltihaplanmasi ve artmis tükürük salgisi ile halitozis sebebi olabilir. Burunda veya agiz-yutak da mevcut yabanci cisimler iltihaplanmaya yol açarak nefeste kötü kokuya sebep olabilmektedir. Birçok yabanci cisim kaza eseri buruna içine kaçmis ve uzun süre ihmal edilip kalmis olabilir. Özellikle çocuklar ve zihinsel engelli hastalarin degerlendirilmesinde yabanci cisimler akla getirilmelidir.
Psikolojik agzi kokusu yani “halitofobi” neden kaynaklanir?
Bazi hastalar baskalarinin fark etmedigi agiz kokusundan sikâyetçi olabilirler. Bazen bu inanç o kadar kuvvetli olur ki hayatlarini olumsuz yönde etkiler, depresif bir hâl alirlar ve hatta intihari bile düsünürler. Bu hayali halitozis “Olfactory Reference Sendrom” adi verilen psikiyatrik bir durumdur ve hasta kendisinden kaynakli kötü bir koku olduguna inanir. Stres altindaki bireylerde tükürük akimindaki azalmayla beraber dolayli olarak halitozis ortaya çikabilir. Ayrica stresin agiz ve dis sagligini da olumsuz etkiledigi bilinmektedir.
Halitofobi nasil tedavi edilir?
Hasta ve hekim arasinda iyi bir iletisim kurulabilirse hastanin agiz kokusuyla alakali anksiyetesi ve diger insanlarin davranislariyla ilgili korkusu azalabilecek ve kokuya yönelik yapilan basit tedavi metotlariyla rahatlayabilecektir. Bu iyi kurulmus iliski hastanin psikolojik danismayi kabulüne de yardim edecektir
Agiz kokusunun tanisi nasil konur?
Agiz kokusunun saptanmasindaki basit bir test de hastanin kendi bilegini yalamasidir. Birkaç saniye yalanan yerin kurumasi beklendikten sonra bölge koklanir.
Kötü kokunun dilden kaynakli olup olmadiginin degerlendirilmesi dilin arka yüzeylerinden plastik bir kasik vasitasiyla kazima yapilmasi ve koklanmasiyla tespit edilir. Ayrica “Dis ipiyle yapilan agiz kokusu testi” ise, mumsuz dis ipi arka taraftaki dislerin arasindan bölgelerinden geçirilir ve testi yapan kisi 3 cm mesafeden koklayarak degerlendirmesini yapar
Gaz kromatografi yöntemi nedir?
Sülfür içerikler için çok hassas fotometrik dedektörler içeren bir cihazdir. Ancak bu cihazin kullanimi için özel, uzman bir personel gerekmesi sebebiyle arastirmayla ugrasmayan kullanicilar için pratik degildir.
Halimetre nedir?
Halimetre, nefesteki sülfür içerikleri tespit ederek agiz kokusunun teshis ve tedavisinde önemli rol oynar. Agiz kokusuna yol açan gaz bölümlerini milyarda bir hassasiyetle “ppb” (parts per billion) cinsinden tespitinde kullanilir. Ölçümler hastanin agiz veya burnundan verdigi hava ile yapilir. En sik kullanilan, en hizli en kolay metodudur. Halitozisin tanisina yönelik gelistirilen tani ve uyari araçlari da teknoloji hiziyla daha popüler bir kimlige kavusmaktadir.
Agiz kokusu nasil tedavi edilir?
Tedaviye baslamadan önce kokunun kaynagini bulmasi gerekir. Burada hastalari degerlendirmede dis hekimi, KBB uzmani, gastroenteroloji uzmani gibi ekiplerin beraber çalismasi mutlaka tedavinin basarisini arttiracaktir. Agizda olusan koku siklikla dis tedavisi tedavi gerektirir. Halitozisin tedavisinde etkili metot agiz temizligine ve temel dis-diset bakimin yapilmasidir.